Hoogwaardige oogoperatie bovenop een parkeergarage

Kan een oogoperatie worden uitgevoerd bovenop een parkeergarage? Dit was de vraag waarmee het Reinier de Graaf Ziekenhuis werd geconfronteerd toen zij hun faciliteiten boven hun parkeergarage wilden uitbreiden.
In de eerste maanden van 2021, terwijl de winter Delft nog in haar greep heeft, verzamelden Erik Middelkoop en zijn collega's van de Advanced Technology and Research Group van Royal HaskoningDHV zich in de nieuwgebouwde operatiekamers van het Reinier de Graaf Ziekenhuis.  
 
De spanning is om te snijden, want ze zijn er om te testen - een combi van geavanceerde digitale modellen en ouderwetse schoolproefjes - of alle moeite die ze de afgelopen 2 jaar in dit project hebben gestopt voor niets is geweest. Terwijl ze wachten in de gloednieuwe receptie, kijken ze naar de stenen open haard die, als alles goed is, spoedig de eerste patiënten zal verwelkomen. Mensen zoals Aart, een van de eerste patiënten die de vruchten zal kunnen plukken van al hun harde werk.  
 
“We waren nerveus. Zeker weten”, zegt Erik, één jaar later: “De natuur laat zich niet voorspellen, maar het gebouw was al klaar dus we waren allemaal erg huiverig voor een ongunstige uitkomst.” Aan de andere kant van de stad wacht Frank Bouhuis, directeur Strategisch Vastgoed van het Reinier de Graaf Ziekenhuis, op de uitslag. Zijn chirurgen stonden te trappelen om het nieuwe gebouw in gebruik te nemen, om van de patiënten nog niet te spreken: “We waren benieuwd of het gebouw zou reageren zoals was voorspeld.” In een videogesprek legt Frank uit: “We hadden vertrouwen in Royal HaskoningDHV - maar als de inzet zo hoog is, moet je het zeker weten.” Terwijl het team van Erik hun tests uitvoerde en de sensoren en modellen hun werk deden, hield het projectteam de adem in.  

Een visie voor de gezondheidszorg - op een parkeergarage

Trillingen, dat is waar het voor Erik en zijn team - en zelfs het hele project - om draaide. Een ongebruikelijke succesfactor voor een gebouw, zeker in de zorg, maar er prijken dan ook weinig operatiekamers bovenop parkeergarages.  
 
Dit was de voornaamste uitdaging die de voorganger van Frank bij het Reinier de Graaf Ziekenhuis wilde overwinnen door Nils Roovers, Associate Director Healthcare bij Royal HaskoningDHV, te benaderen: “We hebben meerdere locaties in de regio Delft/Den Haag, die allemaal met elkaar in verbinding staan via een vastgoedplan en -visie. Daarmee kunnen aanpassingen aan één locatie ervoor zorgen dat we ook op andere locaties de capaciteit vrijspelen om aan de behoeften van onze patiënten te voldoen.” 
 
“Na de sluiting van een van onze oudere ziekenhuizen op zo'n 15 km van het Reinier de Graaf Ziekenhuis stonden we dus voor de opgave om de bestaande acht operatiekamers in Delft uit te breiden naar tien.  We hadden al rekening gehouden met de bouw van een toekomstige uitbreiding op de parkeergarage, dus we wisten dat daar grote aanpassingen voor nodig zouden zijn. Daarom gingen we langs bij Royal HaskoningDHV, die ons al eerder had geholpen bij het in kaart brengen van deze uitbreiding.” 

Een slecht voorgevoel

Nils Roovers nam die zomer de telefoon op en aan de andere kant van de lijn legde de voorganger van Frank de uitdaging uit. ‘Weet je nog dat je die potentiële uitbreiding van het Reiner de Graaf ooit had onderzocht? Nou, die willen we graag doorzetten. We zijn van plan twee operatiekamers op de parkeergarage te bouwen - kan je daar een ontwerp voor opmaken?’ Het verzoek was in eerste instantie eenvoudig en Nils benaderde het werk zoals hij dat bij elk ander project zou doen: hij keek naar de randvoorwaarden, de locatie en het bouwplan van het ziekenhuis. Maar terwijl hij aan het werk was, zag Nils, zelf bouwkundig ingenieur, iets dat er niet goed uitzag. Omdat hij zeker wilde zijn dat hij geen spoken zag, belde hij collega Erik Middelkoop: Kan je even met me meekijken?  
 
Bij een ander bedrijf zou zo'n gesprek weken hebben geduurd. Eerst moet er een externe specialist gevonden worden, dan moeten er allerlei contracten getekend worden, en dan pas kun je aan de slag. Dankzij het multidisciplinaire karakter van Royal HaskoningDHV, met experts uit verschillende sectoren en nauwe samenwerking tussen teams, kon Erik echter snel schakelen. 
Een groot gebouw met veel metalen palen
Als directeur van de Advanced Technology & Research Group (AT&R) bij Royal HaskoningDHV geeft Erik leiding aan een 60-koppig team van zeer ervaren experts op het gebied dynamica- en trillingsanalyses. Meestal worden er aardbevingen of explosies geanalyseerd, maar Nils klopte aan met een totaal andere vraag: “We hebben enorm veel aan Nils te danken, want zijn onderbuikgevoel klopte als een bus. We zagen in dat de auto's die door de parkeergarage reden allemaal trillingen zouden veroorzaken in de bovenbouw. Nou is dat misschien geen probleem bij andere constructies, maar voor een operatiekamer zijn dergelijke trillingen wel degelijk van belang.” 

Een sprong in het diepe 

Toen Nils het ziekenhuis op de hoogte stelde van zijn bevindingen, werd duidelijk hoe groot de uitdaging zou zijn. Het ziekenhuis had besloten om de nieuwe operatiekamers te gebruiken voor dagbehandelingen - met name oogoperaties - waarbij gebruik werd gemaakt van de onderliggende parkeergarage om een 'drive-in' ervaring te creëren. Patiënten kwamen aanrijden, kregen hun behandeling en reden op dezelfde dag en in hetzelfde gebouw weer weg. Fara Sortomme, oogarts aan het Reinier de Graaf, schetst de gevolgen:  
Een persoon met donker haar die een witte jas draagt

Oogoperaties zijn zo ingewikkeld dat je ze onmogelijk uit kan voeren zonder microscoop. Je werkt op een schaal van een tiende van een millimeter, dus zelfs de kleinste onverwachte beweging kan funest zijn.

Fara SortommeOogarts in het Reinier de Graaf Ziekenhuis
“Het was zeker een extra uitdaging”, beaamt Frank, die de moeilijkheden erkent: “Eigenlijk is er geen moeilijkere combinatie van factoren mogelijk. Er stond ons een hele uitdaging te wachten.” 
 
Het succes van het project hing nu af van de oplossing voor dit probleem. Een probleem dat nog nooit eerder was voorgekomen dus het team begaf zich op onbekend terrein. Zonder enige best practices of richtlijnen voor ogen te hebben, namen Nils en Erik het initiatief. Samen besloten ze om trillingsmetingen uit te voeren in het bestaande ziekenhuis, waar de oogoperaties op dat moment werden uitgevoerd. Nils: “We dachten dat als de huidige niveaus al jarenlang acceptabel waren, dat ze ook prima konden dienen als nulmeting en doelstelling voor trillingen in het nieuwe gebouw.” Maar toen besloten Nils en zijn team het anders aan te pakken. In individuele en groepsgesprekken gingen ze de dialoog aan met de chirurgen zelf. 

Op gesprek bij de chirurg

Zittend onder het heldere witte licht van de kamer van Fara Sortomme - waar weken eerder bewoner Aart zat voor overleg over zijn oogoperatie - hadden Nils en zijn team aangezien kunnen worden voor patiënten in afwachting van een diagnose, omringd door medische apparatuur en muren versierd met grafieken en aankondigingen over de volksgezondheid. 
 
Maar toen ze hun plannen op tafel legden, maakte de vreemde situatie plaats voor een informeel en vriendelijk gesprek onder het genot van een kopje koffie, terwijl ze de behoeften van de chirurgen bespraken en een weg voorwaarts uitstippelden: “Het was erg leuk om deel uit te maken van die eerste gesprekken”, zegt Fara over haar aandeel in het realiseren van de unieke faciliteit: “We krijgen niet altijd de kans om zo betrokken te zijn. We werden gestimuleerd om creatief na te denken over de optimale OK-opstelling, en er werd naar ons geluisterd. In plaats van aannames te maken, gingen ze met ons in gesprek en hielden ze echt rekening met onze feedback.”
A doctor and a patient wearing face masks
A person in a suit

Al werk ik in de zorggroep bij Royal HaskoningDHV, krijg ik niet vaak de kans om in contact te komen met de mensen op de werkvloer. Ik vond het erg leuk om de impact van ons harde werk te zien - zowel voor werknemers als voor patiënten.

Nils RooversProjectmanager en Associate Director
Zulke gesprekken maken ook voor de patiënt het verschil: “De gemiddelde oogoperatie duurt ongeveer 10 minuten en wordt uitgevoerd zonder narcose, dus patiënten kunnen dezelfde dag nog naar huis.” Fara vertelt verder: “Dat kan een behoorlijk intens proces zijn, dus we doen veel om angst te minimaliseren. De hele tijd denken we: hoe kunnen we deze ervaring zo rustig, comfortabel en ontspannen mogelijk maken.”  
 
“Het was fijn om te zien dat er zoveel rekening werd gehouden met onze specifieke groep patiënten. Het is slechts een kleine specialisatie binnen het ziekenhuis, maar het was heel duidelijk dat het projectteam probeerde om het hele proces ook af te stemmen op de behoeften van onze patiënten.” Na de gesprekken met het personeel, waarbij hun inzichten werden gebruikt om een programma van eisen voor het nieuwe gebouw samen te stellen, wisten Nils en zijn team precies waar ze heen wilden. Nu was het tijd om een oplossing te vinden en dus wendde Nils zich tot Erik en zijn team van experts. 

Digitale modellen, simulaties - en een zandzak

Het Advanced Technology & Research team was ondertussen enthousiast op zoek gegaan naar een oplossing voor het trillingsprobleem en hierbij combineerde het team van Erik de nieuwe met de oude kennis op het gebied van wetenschap en analyse: “We maakten een digitaal model van het voorgestelde gebouw en de garage, zodat we simulaties van mogelijke oplossingen konden uitvoeren en konden zien hoe ze werkten. Maar we moesten ook begrijpen welke trillingen de garage zou produceren, zodat we wisten wat onze oplossing zou moeten tegengaan.”  
 
Er zat niets anders op dan de metingen zelf uit te voeren, en zo kwamen Erik en zijn team terecht in de parkeergarage van het Reinier de Graaf Ziekenhuis, waar ze sensoren en monitoren plaatsten. Ze reden een rondje door de garage en maten de trillingen, lieten zelfs een zandzak van een trap vallen om de output van de trillingen te meten. “Ons dagelijks werk draait om aardbevingen en explosies, die zich natuurlijk niet in het echt laten testen of modelleren! Dit was dus een zeer interessant project voor ons - en het ultieme bewijs dat je soms digitale en traditionele benaderingen moet combineren om de beste resultaten te behalen.” 

Net als in een tekenfilm

Na de analyse gingen Erik en zijn team op zoek naar oplossingen, waarbij ze verschillende oplossingsrichtingen onderzochten om de trillingen tegen te gaan. Zo kon je het gebouw lichter of stijver maken, of een constructie tussen de garage en het nieuwe gebouw plaatsen. De uiteindelijke oplossing bleek verrassend eenvoudig: “We ontdekten dat het zou helpen als je een soort kussen tussen de constructies zou plaatsen. In ons model kwamen we dus uit op veren, klassieke stalen veren zoals je in een tekenfilm zou kunnen zien. Natuurlijk hebben we wat demping toegevoegd, want je kunt je voorstellen dat het geheel anders constant zou blijven trillen! 
 
“We hebben de veren zeer precies afgestemd op het gebouw, zodat ze stijf genoeg waren, maar niet té stijf. Zo konden ze de trillingen van de garage absorberen en vereffenen. Tijdens de simulaties bleven de trillingen onder de doel, dus wisten we dat de oplossing hadden gevonden.” 

Door kennis, expertise en samenwerking hadden Nils, Erik en hun teams de oplossing gevonden voor een probleem dat niet alleen voor dit project, maar ook voor de huidige en toekomstige ontwikkelingsplannen van Reinier de Graaf een bedreiging vormde.  
Een close-up van een parkeergarage

Complex doch eenvoudig 

Ze presenteerden hun bevindingen en oplossing aan Frank en andere bestuursleden van het ziekenhuis en legden alles heel duidelijk en eenvoudig uit: “Bij Royal HaskoningDHV willen we onze klanten betrekken, dus hebben we ervoor gezorgd dat onze discussies met chirurgen of bestuursleden duidelijk en begrijpelijk waren. We zijn er niet om mensen in verwarring te brengen zodat ze onze oplossingen accepteren. We willen dat ze net zo in onze oplossingen geloven als wij en dat ze dat vertrouwen en die zekerheid voelen. 
 
Frank beaamt het succes van de aanpak: “Bij een samenwerking kunnen er wel eens twijfels ontstaan. Voor mij is het altijd alsof ik een rood lampje zie knipperen dat aangeeft “hier klopt iets niet”, maar bij Royal HaskoningDHV heb ik dat niet ervaren. Ze stelden ons erg gerust.” Het bestuur ging akkoord en zo begon de bouw van de oplossing en het ziekenhuis. Echter zou het team, ondanks al het vertrouwen, pas weten of ze succesvol waren nadat de bouw voltooid was.  

Het moment van de waarheid 

Erik keerde begin 2021, nadat hij hun werk tot een goed einde had zien komen, met zijn team terug om de tests uit te voeren die zouden aantonen of het project een succes was... of een mislukking. Of het nou angst was of opwinding, het was een enorm spannend moment. De metingen kwamen binnen en lagen onder de drempelwaarde. Het team kon rustig ademhalen. Hun oplossing had gewerkt. Op 1 april 2021 gingen de unieke operatiekamers open voor personeel, chirurgen en patiënten.  

De kloof tussen visie en werkelijkheid overbruggen 

Wanneer Aart op de dag van zijn operatie door het dagbehandelingscentrum van het Reinier de Graaf loopt, realiseert hij zich geen moment hoeveel werk er in de uitvoering heeft gezeten. Vanuit de parkeergarage neemt hij de lift naar boven, waar hij wordt ontvangen in een warme receptie met kleurrijke muren en een zacht knetterend haardvuurtje. Alles is zorgvuldig ontworpen om een optimaal comfortabele en veilige patiëntervaring te creëren. 
 
“Misschien is dat wel het mooiste compliment, dat niemand het merkt”, zegt Frank Bouhuis: “- Dat is ook het mooie van deze oplossing. Het heeft ons in staat gesteld om hier in Delft een uniek operatiecentrum te creëren - het eerste hoogwaardige drive-in behandelcentrum. De oplossing van Royal HaskoningDHV heeft dit allemaal mogelijk gemaakt.” 
Een groep mensen kijkt door microscopen
Fara Sortomme sluit zich hierbij aan: “Uiteindelijk is dat wat je nastreeft als chirurg: dat de hele ervaring rond de operatie net zo perfect is als de operatie zelf. Sinds de opening van het centrum hebben we gemerkt dat patiënten meer ontspannen zijn, en dat is geweldig.” 
 
In de maanden na de opening van het ziekenhuis heeft Nils de kans gekregen om na te denken over het succesvolle project: “Dit project heeft me geleerd dat je niet moet twijfelen aan jezelf. Niemand had ooit zoiets gepresteerd, maar we vertrouwden op onszelf en op elkaar om het tot een goed einde te brengen. Het eindresultaat mag er wezen. Ik ben erg trots."
Nils  Roovers - Projectmanager en Associate Director

Nils Roovers

Projectmanager en Associate Director

Language is changing...