Water en Bodem sturend voor klimaatbestendig Fryslân 2050+

Friesland is een waterrijke provincie. Al die Friese sloten, kanalen en meren staan met elkaar in verbinding. Het waterpeil wordt nauwkeurig gereguleerd. Ook Friesland kampt met grote ruimtelijke en landschappelijke uitdagingen. Denk aan bodemdaling door veenoxidatie rondom de Friese meren, verzilting van de kleigrond door oprukkend zeewater of juist toenemende droogte op de zandgronden aan de grens met Drenthe. Wetterskip Fryslân wilde inzichtelijk maken, wat de effecten zijn als we doorgaan op de huidige manier in het water- en bodemsysteem en waarom dit richting de toekomst niet overal houdbaar is.

Water en Bodem sturend

Royal HaskoningDHV werkte samen met de Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân aan de visie “Fryslân Klimaatbestendig 2050+. Tijdens het opstellen ervan, van 2022 tot en met 2023, publiceerde het kabinet de Kamerbrief “Water en Bodem sturend”. Daarin staan de 33 structurerende keuzes voor de ruimtelijke inrichting van Nederland waarin “Water en Bodem sturend wordt in de ruimtelijke ordening”. Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân wilden daarop ook in beeld brengen wat de mogelijke gevolgen daarvan zijn voor de Friese situatie. 29 van de 33 keuzes bleken relevant en kregen een plek in de visie.

Participatie, communicatie en visualisatie

Bij zowel de provincie als Wetterskip Fryslân is met interviews en werksessies (ambtelijke) informatie opgehaald over de werking van het bodem- en watersysteem, knelpunten en kansen. Er was een brede betrokkenheid op verschillende schaalniveaus. Bestuurlijke betrokkenheid was geborgd via een stuurgroep van bestuurders. Onderdeel van de visievorming was een actief participatietraject met webinars, acht gebiedsgesprekken met de Friese Mienskip (in totaal meer dan 300 bezoekers) en een speciale bijeenkomst voor alleen jongeren. Zo kreeg een groot aantal Friezen de kans om zijn of haar stem te laten horen.

Royal HaskoningDHV leverde gespreksleiders en ontwerpers, bereidde met de projectgroep presentaties voor en verzorgde de uitwerking en het beeldmateriaal. De opbrengsten verwerkten we in verslagen. Die leidden op hun beurt tot aanscherpingen in de uitwerking per deelgebied. Ook maakten we de nota van beantwoording na de terinzagelegging van het visiestuk, waarop veel zienswijzen binnenkwamen. Daarmee ondersteunden en faciliteerden we het volledige proces dat uiteindelijk tot het raamwerk en het bijbehorende visiestuk leidde.

Onderlegger voor gesprek

Tijdens het proces deden bestuurders, belanghebbenden en bewoners nieuwe inzichten op. De visualisaties die Royal HaskoningDHV maakte, leverden daaraan een grote bijdrage. Door het verbeelden van de verschillen in het landschap werd de diversiteit van het landschap goed zichtbaar. De specifieke gevolgen die het veranderend klimaat (mogelijk) heeft voor elk van de verschillende Friese deelgebieden werd daardoor voor meer mensen helder.

De visie maakt zichtbaar, dat het water- en bodemsysteem tegen haar grenzen aanloopt. Het beeld voor het water- en bodemsysteem van nu en de toekomst (2050 en daarna) maakt duidelijk dat het nemen van maatregelen cruciaal is voor houdbaar en klimaatbestendig bodem- en waterbeheer op lange termijn. Deze conclusie is, net als andere, onderbouwd in tekst en verbeeld, zie de afbeelding voor een voorbeeld. De komende jaren zal de visie “Fryslân Klimaatbestendig 2050+” een belangrijke rol spelen. Als onderlegger voor het gesprek over ruimtelijke ontwikkelingen zoals woningbouw, de transitie van het landelijk gebied en een Lelylijn en als basis voor de discussie over de maatregelen die nodig zijn voor een klimaatbestendige provincie.

Lees de visie Fryslân Klimaatbestendig 2050+ hier.