Kornwerderzand: waardegedreven aanpak van iconisch project met internationale allure
Iconisch project met internationale allure
De provincie Fryslân is met haar publieke en private partners bezig met de voorbereiding en realisatie van de Verbreding Sluiscomplex Kornwerderzand en de Vismigratierivier. Het project is in meerdere opzichten een project met internationale allure, als onderdeel van de iconische Afsluitdijk en direct grenzend aan het Werelderfgoed van de Waddenzee. Royal HaskoningDHV ondersteunt de provincie Fryslân in dit project als raadgevend ingenieur binnen een breed kennisgebied vanuit een adaptieve, waardegedreven en duurzame aanpak.
Het komt niet vaak voor dat je rondom het toonbeeld van de Nederlandse Waterbouw projecten mag voorbereiden en realiseren. Dit binnen één samenhangend en breed gedragen programma dat economische, ecologische en maatschappelijke waarde creëert.
Sluis, bruggen en vismigratie
Het huidige sluiscomplex is meer dan 85 jaar oud en is op termijn aan vervanging toe; de technische staat van de sluizen en bruggen vraagt extra veel onderhoud. Het versterken van de Afsluitdijk is een ideaal moment voor de verruiming van de bestaande grote schutsluis in het complex. Los van de noodzakelijke vernieuwing en recreatie levert de verruiming economische voordelen op voor scheepswerven, kustvaart en visserij. De nieuwe sluis, die kan rekenen op een breed maatschappelijk draagvlak, is indrukwekkend:
• 25 meter breed en 140 meter lang;
• drempeldiepte van - 6,1 meter NAP, genoeg voor bredere en dieper stekende (kustvaart)schepen en luxe superjachten;
• daarom ook verbreding en verdieping van ruim 20 kilometer van bestaande vaargeulen op het IJsselmeer;
• de huidige, storingsgevoelige draaibruggen in de A7 worden vervangen door basculebruggen met doorvaartopeningen van 25 en 21,7 meter.
Uniek concept voor vrije vismigratie
De Afsluitdijk beschermt tegen het water, maar vormt ook een hindernis voor vrije vismigratie tussen Waddenzee en Rijn, via het IJsselmeer. De Vismigratierivier gaat ervoor zorgen dat vissen weer van zout naar zoet water en vice versa kunnen zwemmen om hun levenscyclus te voltooien. De Vismigratierivier is een vernieuwend concept om de Waddenzee en het IJsselmeer aquatisch-ecologisch op systeemniveau weer met elkaar te verbinden en bij te dragen aan biodiversiteit (maatregel Kader Richtlijn Water). Het ruimtelijke integrale ontwerp is even eenvoudig als spectaculair. In essentie is de Vismigratierivier een vier kilometer lange, slingerende ‘rivier’, dwars door de Afsluitdijk, bedoeld voor grootschalige migratie van vissen op basis van hun natuurlijke gedrag. Het is een schoolvoorbeeld van eco-engineering, ‘building with nature’ en Nederlands watermanagement in de 21e eeuw. De mens legt aan en durft daarna de sturing, tot op zekere hoogte, over te laten aan de natuur.
Adaptieve infrastructuur in complexe omgeving
Het project is in meerdere opzichten uiterst complex. Het maakt deel uit van een kwetsbaar gebied met een unieke natuurlijke en maatschappelijke waarde, en tegelijkertijd wordt het ontwikkeld in samenhang met de totale renovatie van de Afsluitdijk. Er zijn daardoor veel partijen betrokken en die bestuurlijk-organisatorische complexiteit vraagt ook om zorgvuldige afstemming. Het project laat zien hoe een gefaseerd ingericht contractmanagement voor een zo vitaal onderdeel van de infrastructuur, met een heldere knip tussen ontwerp en uitvoering, zorgt voor de noodzakelijke risicobeheersing, maar ook flexibiliteit biedt en ruimte voor innovatie en circulariteit.We zijn er enorm trots op dat we de provincie met onze expertise kunnen ondersteunen in dit iconische project. De integrale en adaptieve benadering brengt de uiteenlopende doelen en belangen bij elkaar in een sluiscomplex dat in alle opzichten klaar is voor de toekomst.
Gebundelde expertise, gedeeld eigenaarschap
Voor het iconische project kan Royal HaskoningDHV laten zien wat zij in huis heeft: 140 jaar ingenieurservaring, gekoppeld aan de nieuwste digitale technologie, ecologische expertise, stakeholderparticipatie en kennis van de lokale context. Doel is het ontwikkelen van een gezamenlijke en gedragen visie en gedeeld eigenaarschap. In een integrale aanpak waarin partijen samen optrekken, wordt bijvoorbeeld van de aannemer verwacht dat deze ook inhoudelijk meedenkt in de keuzes die de opdrachtgever moet maken, om tot een optimale oplossing te komen.
Parametrisch ontwerpen met BIM-aanpak
Royal HaskoningDHV past in het project parametrisch ontwerpen toe. Groot voordeel daarvan is dat we vanuit een eenmaal neergezette basis heel snel kunnen nagaan wat de impact is van bepaalde aanpassingen of varianten, ook in tijd en geld. Dat maakt de voortgang transparant. Dat combineren we met project-specifieke Bouwwerk Informatie Management, kortweg de BIM-aanpak. Zo borgen we dat de juiste informatie op het juiste moment, op de juiste wijze en met de juiste kwaliteit beschikbaar is voor de juiste persoon. Zodat die de beste beslissingen kan nemen, of genomen beslissingen op de beste manier kan uitvoeren. De BIM-aanpak maakt de samenwerking meer gecontroleerd, transparant en vanuit één centraal samenwerkingsplatform. Voor ons is het BIM-uitvoeringsplan de digitale paragraaf van het projectmanagementplan.
Veiligheid cruciaal
Vitale infrastructuur moet veilig zijn, ongewenste toegang van buitenaf heeft zeer ingrijpende gevolgen. Het project moet aan de hoogste eisen van Rijkswaterstaat voldoen. Daarom zijn de cybersecurity-experts van Royal HaskoningDHV vanaf het begin betrokken: ‘resilience by design’ is het uitgangspunt.
De Vismigratierivier zal naar verwachting in 2025 klaar zijn, de twee nieuwe bruggen volgen daarna. De nieuwe sluis zal naar verwachting in 2027/2028 klaar zijn.
