Warmtetransitie: stapsgewijs naar een nieuw energiesysteem

De warmtetransitie gaat gepaard met grote onzekerheden, terwijl kennis, middelen en capaciteit vaak beperkt zijn. Hoe zorg je dat je als lokale overheid efficiënt toewerkt naar die stip op de horizon voor een duurzaam energiesysteem: klimaatneutraal in 2050?

De warmtetransitie is een complexe opgave

Alle gebouwen in Nederland moeten in 2050 op een duurzame manier verwarmd zijn. Bijvoorbeeld met een warmtenet, warmtepomp of een andere techniek. Gemeenten zijn regisseur van de warmtetransitie in de wijken en staan aan de lat de warmtetransitie in goede banen te leiden. De warmtetransitie is een complexe opgave. Zowel voor de realisatie van een warmtenet, als voor de realisatie van all-electric oplossingen. Aan de eerste stappen in strategie- en planvorming tot en met de vervolgstappen in realisatie en exploitatie, hangen financiële, technische, juridische, maatschappelijke en politieke aspecten met elkaar samen. Daarbij is de wet- en regelgeving rondom de warmtetransitie momenteel nog volop in ontwikkeling, terwijl de belangen op lokaal niveau vaak groot zijn en sommige keuzes nu worden gemaakt. Bijvoorbeeld de keuze met welke partijen een warmtenet het beste ontwikkeld en gerealiseerd kan worden, oftewel welk governancemodel past het beste bij het warmtenet? Of hoe de gemeente regie kan nemen in het geval woningeigenaren zelf aan zet zijn voor het verduurzamen van hun woning, oftewel hoe het beschikbare instrumentarium aan wetgeving doelmatig ingezet kan worden in een warmteprogramma?

Het is deze complexiteit, de omvang van projecten in de warmtetransitie en de integraliteit, die kenmerkend is voor deze projecten. Dit kan leiden tot verlamming, foute keuzes of kapitaalvernietiging. Daarom heeft Royal HaskoningDHV een stapsgewijze benadering van warmteprojecten ontwikkeld: de routekaart voor wijkwarmteprojecten.

Routekaart voor een stapsgewijze aanpak

In de routekaart voor wijkwarmteprojecten gaat expliciete aandacht naar het doen van de juiste dingen op het juiste moment. Een integrale blik op de warmtetransitie, waarin samenwerking met belanghebbenden en tussen kennisvelden centraal staat, is nodig om de uitdagingen in de warmtetransitie op te lossen. Alleen zo komen we tot een nieuw aardgasvrij energiesysteem in 2050.

Faciliteren van transparante en bewuste besluitvorming

Door de Routekaart Warmtetransitie te gebruiken deel je het gehele ontwikkeltraject op in overzichtelijke stappen, waarbij de benodigde investeringen (tijd en middelen) passen bij de risico’s en de onzekerheden voor de desbetreffende ontwikkelfase. Het faciliteert transparante en bewuste besluitvorming door per fase afspraken te maken over de criteria waaraan voldaan moet worden voor het al dan niet vervolgen van het project. Daarnaast daagt de routekaart je uit om vanaf het begin na te denken over de integraliteit en samenhang van het voorgenomen project. Dit voorkomt – hoewel we dit in de praktijk nog wel vaak zien – dat projecten technisch en economisch al heel ver zijn uitgewerkt, terwijl ze op de vlakken van bijvoorbeeld vergunningen, bestemmingsplannen of het betrekken van de omgeving, nog helemaal niet zo ver zijn. Dit leidt tot vertraging, het opnieuw moeten uitvoeren van werkzaamheden of zelfs tot het moeten beëindigen van een project. Een routekaart als leidraad, nooit als keurslijf. Net als bij een ouderwetse en alom bekende papieren routekaart, ben je bij dit model ook volledig vrij om jouw eigen route naar het eindpunt te kiezen. Maar je hebt wel het overzicht, weet wat de consequenties zijn van je keuzes (bijv. omrijden is een mooiere route, maar gaat wel langer duren) en het staat je altijd vrij om af te wijken van je plannen.

Regie over alle fases en kennisvelden

Al 140 jaar geeft Royal HaskoningDHV advies in complexe projecten. Door deze ervaring weten wij wat er komt kijken bij realisatie en exploitatie van projecten. Of het nu gaat over het ontwerp van een warmtenet, het verduurzamen van gebouwen of het ontwikkelen van een energievisie. We staan klaar om deze kennis te gebruiken om de warmtetransitie verder te brengen.