De gemeenten Amsterdam, Delft, Leiden en Utrecht hebben samen geconstateerd dat er landelijk wel gekeken wordt naar de vervangings- en renovatieopgave van civiele kunstwerken, maar dat er tot nu toe onvoldoende aandacht was voor adaptief onderhoud van historisch erfgoed. Herstel van monumentale kademuren, bruggen en andere constructies is meestal veel duurder dan van ‘gewone’ constructies. Er is specialistische kennis en ervaring nodig voor de engineering en uitvoering en vervanging is vanwege de beschermde status vaak geen optie. Wat is dan een goede oplossing om dit aan te pakken?
Een kopgroep van deze vier gemeenten, het platform Binnenstedelijke Kademuren (BiKa) en kennisplatform CROW hebben aan ons de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de omvang van de instandhoudings- en renovatieopgave, specifiek voor historische constructies. Daaruit blijkt dat er 6 miljard euro extra nodig is voor deze opgave tot 2040. Een goede zaak dus, om samen met andere steden en dorpen op te trekken in een lobby naar het Rijk en kennis op dit onderwerp te ontwikkelen en uit te wisselen. Dat andere gemeenten hier behoefte aan hebben blijkt uit het feit dat de City Deal uiteindelijk ook door Den Haag, ’s-Hertogenbosch en Dordrecht ondertekend is.
De gevolgen wanneer er geen actie wordt ondernomen, zijn groot. Als het historisch erfgoed wordt verwaarloosd en er dus onvoldoende wordt gedaan aan instandhouding van de historische elementen in een stad of dorp, gaan deze constructies voor eeuwig verloren. Stadsgezichten veranderen zo onomkeerbaar. Juist de historische constructies zijn beeldelementen die voor een belangrijk deel de aantrekkelijkheid van een stad of dorp bepalen. Dit werkt door in zowel het toerisme en de aantrekkingskracht als vestigingsplaats voor detailhandel, horecaondernemers en andere bedrijven. Uiteraard dragen ze ook bij aan een waardegedreven leefomgeving en de leefbaarheid van een binnenstad voor mensen die er wonen en werken.
We weten dat gemeenten worstelen met diverse vragen rondom het in stand houden van historisch areaal, oftewel de civieltechnische constructies van vóór de Tweede Wereldoorlog. Soms begint dit met het inzicht krijgen in de exacte omvang en de toestand van het areaal. Waar te beginnen? Een prioritering en helder stappenplan op basis van een inventarisatie kunnen dan helpen. Onderzoek en herstel van specifieke kunstwerken vraagt kennis die niet in iedere gemeente voorhanden is. Ook de aanbesteding, contractering en uitvoeringsbegeleiding van herstelprojecten vergt ervaring die niet iedere gemeente of adviseur standaard als bagage heeft. Het is belangrijk dat een overheid dan een beroep kan doen op collega’s in andere gemeenten en op gespecialiseerde adviseurs.
Nederland staat voor een opgave waarbij de komende 80 jaar €260 miljard wordt gestoken in infrastructuurvernieuwing (Bron: TNO). Met de serie Samen V&Rder belichten we vanuit verschillende perspectieven hoe we in een tijd van schaarste deze V&R-opgave klaren en zorgen dat Nederland bereikbaar blijft.