TEC onderzoekt haalbaarheid iconische Einstein Telescope

De Einstein Telescope wordt Europa’s meest geavanceerde observatorium voor zwaartekrachtsgolven ooit. De unieke ondergrondse telescoop kan wetenschappers nieuwe inzichten verschaffen in de ontstaansgeschiedenis van het heelal.

Nederland, België en Duitsland onderzoeken samen of ze dit observatorium van wereldklasse kunnen huisvesten, met Zuid-Limburg als locatie. Het Nederlandse adviesbureau Tunnel Engineering Consultants (TEC), de permanente joint venture tussen Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos zal in samenwerking met Amberg, Lombardi en Tractebel, hiervoor de technische haalbaarheidsstudie uitvoeren.

Grote wetenschappelijke betekenis

Het observatorium is van grote betekenis voor de internationale natuur- en sterrenkunde. Het is qua belang wellicht het beste te vergelijken met CERN in Genève, de grootste deeltjesversneller ter wereld.

Met de Einstein Telescope gaan onderzoekers onder andere op zoek naar het geboorteproces van zwarte gaten en naar neutronensterren. Wetenschappers kunnen dan bijvoorbeeld zwarte gaten horen botsen en kennis opdoen over het vroege heelal, direct na de oerknal, iets wat nog nooit eerder is gelukt.

De Einstein Telescope krijgt een driehoek van drie vacuümgangen, elk tien kilometer lang, op 250 tot 300 meter onder het aardoppervlak. Daar worden met gevoelige lasers en trillingsvrij opgehangen spiegels continu zwaartekrachtsgolven gemeten. De Einstein Telescope zal duizend keer meer zwaartekrachtsgolven detecteren dan zijn voorgangers.

Ideale locatie

De locatie in het grensgebied van Nederland, België en Duitsland is geselecteerd omdat de zachte bovengrond van dit gebied trillingen door menselijke activiteit aan het oppervlak tegenhoudt, zodat het ondergrondse observatorium ongestoord kan meten.

Het grensgebied vormt het hart van een Europese topregio, met veel universiteiten dichtbij in Nederland, België en Duitsland. Ook is er een netwerk van hightech bedrijven met expertise in de benodigde precisietechnologie. Dit netwerk van kennisinstellingen en techniekexperts vergroot de aantrekkelijkheid van de Euregio Maas-Rijn als vestigingslocatie.

TEC onderzoekt onder meer de geschiktheid van de ondergrond, de beste positie van de drie punten van de driehoek én alle technische uitdagingen rond het bouwen van tunnels op diepte, met alles wat daarbij komt kijken.

Hans de Wit, algemeen directeur van TEC vult aan: “Wereldwijd staan we bekend als marktleider op het gebied van tunneltechniek en -ontwerp, het is het DNA van ons bedrijf, daarom zijn we verheugd deze expertise in te zetten om de haalbaarheid van deze locatie voor de Einstein Telescoop te beoordelen”

De kosten voor de Einstein Telescope worden geschat op 2 miljard euro. De Nederlandse bijdrage kan uit het Nationaal Groeifonds komen. Uiteindelijk zullen de drie landen op kabinetsniveau besluiten of ze zich kandidaat stellen als mogelijke locatie. Daarna wordt naar verwachting in 2025/2026 op Europees niveau de definitieve locatiekeuze gemaakt. De bouw zal naar verwachting in 2028 beginnen.

Specialisten in tunnels

TEC, sinds 1988 de permanente joint-venture van Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos, is de afgelopen jaren betrokken geweest bij majeure tunnelprojecten, zoals de Øresund-verbinding tussen Denemarken en Zweden, de verbinding tussen Hongkong en Macao, de Sharq Crossing in Qatar, de Oosterweel-verbinding in Antwerpen en de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. TEC werkt voor de Einstein Telecope samen met drie andere internationale ingenieurs- en adviesbureaus: de Amberg Group en de Lombardi Group uit Zwitserland en Tractebel uit België.

René Zijlstra, Business Development Director bij TEC: ‘Een iconisch project als de Einstein Telescope is grensverleggend, zowel wetenschappelijk als qua civieltechnische uitdagingen. Iets als dit bestaat in de hele wereld gewoon nog niet. Dus het is geweldig dat wij op ons vakgebied mogen aantonen dat het kan, en hoe het kan.’