Optimaal waterbeheer overstromingsrisico’s regionale wateren

Bij overstromingsrisico’s denken we in Nederland al snel aan risico’s in het rivierengebied en langs onze kusten. Een groot deel van ons watersysteem wordt echter gevormd door regionale en lokale wateren, zoals beken, sloten en kanalen. Ook hier spelen actuele vraagstukken over overstromingsrisico’s.

Waterschap Rijn & IJssel wil deze overstromingsrisico’s goed beheersen. Op basis van eerder onderzoek, ervaring en gebiedskennis wist het waterschap reeds dat er reële overstromingsrisico’s zijn in haar beheergebied. De komende jaren zullen investeringen in beheersmaatregelen nodig zijn. De uitdaging voor waterschap Rijn & IJssel was met name bepalen waar de risico’s het grootst zijn en waar juist niet. De risicostudie had daarom als doel om op een gestructureerde wijze overstromingsrisico’s kwalitatief in beeld te brengen. Het waterschap wordt hiermee geholpen bij het vormgeven van een waterbeheer opgave en prioritering voor de zogenaamde “overige keringen” langs het beeksysteem van de Berkel en de Schipbeek.

Deze uitdaging zijn wij aangegaan door een serie analyses uit te voeren om een kwalitatief oordeel te geven van de aanwezige overstromingsrisco’s. Deze analyses hebben we uitgevoerd in GIS, gebruik makend van open data en riviermodelresultaten van het waterschap. Overstromingsrisico’s worden bepaald door een combinatie van overstromingskans en gevolg. Beide hebben we in deze opdracht meegenomen. We hebben gekeken naar de hoogte van de kades om de kans op overloop te bepalen. Daarnaast is ook de stabiliteit van de kade beschouwd door GIS-analyses uit te voeren naar de kadevorm (talud en kruinbreedte), en door te onderzoeken waar bomen op of om de kade een extra risicofactor zijn door een verhoogde overstromingskans. Door te kijken naar het hoogteverloop van het achterland en aanwezige bebouwing en infrastructuur zijn ook de mogelijke gevolgen van een overstroming in beeld gebracht. De resultaten van deze analyses zijn met gebiedskenners van het waterschap getoetst aan ervaringen uit het veld.

In samenspraak met het waterschap hebben wij een categorisering opgezet om de resultaten van deze analyses te kunnen vatten in één overzichtelijke risico-rangschikking. Hiermee is in één oogopslag duidelijk op kaart waar de hoogste overstromingsrisico’s aanwezig zijn en waar het waterschap op korte termijn op moet inzetten. Daarnaast hebben wij het waterschap door middel van een GIS-analyse ook inschatting gegeven van de benodigde hoeveelheid grondverzet. Deze analyse geeft aan welk volume nodig is om voor deze risicolocaties het kadeprofiel weer te laten voldoen aan de eisen en op welke locaties deze grond precies aangebracht moet worden.

Waterschap Rijn & Ijssel is zeer tevreden over dit project en kan met de resultaten van dit onderzoek onderbouwd en gestructureerd aan de slag in haar beheergebied en zo efficiënt de overstromingsrisico’s langs de regionale beeksystemen beheersen de komende jaren.