Stem jij straks je productie af op het weerbericht? 

Het tempo waarmee we steeds meer duurzame energie opwekken, groeit razendsnel. Dat is goed nieuws, maar hoe stem jij jouw productie daarop af? Hoe laat je jouw processen meelopen met de energieproductie? Lees er meer over in deze blog.
De weg naar een klimaat neutrale industrie door de energie besparingsverplichting
Het tempo waarmee we steeds meer duurzame energie opwekken, groeit razendsnel. In Nederland en in Europa. Dat is goed nieuws, maar het zorgt ook voor nieuwe uitdagingen. Want duurzame energieopwekking beweegt mee met de beschikbaarheid van zon en wind. Die wordt door klimaatverandering ook nog eens steeds grilliger, en dat geldt dus ook voor het energieaanbod. De tijden van een continu aanbod zijn binnenkort voorbij. De gevolgen daarvan, zeker voor energie-intensieve industriële afnemers, zijn aanzienlijk. Maar er ligt volgens mij ook een kans voor bedrijven die hun proces slim kunnen laten meebewegen met het weer.

De cijfers zijn indrukwekkend

Even een paar cijfers. Voor de Oekraïne oorlog was de voorspelling dat er al in 2026 in de EU 750 GW aan duurzame energiebronnen zou staan, een uitbreiding van 40GW per jaar1. Door de oorlog is de snelheid alleen maar verder toegenomen. Nederland behoort dan ook nog bij de top 7 van EU-landen die het meest bijdragen aan deze versnelling. In 2022 besloot het kabinet om het geïnstalleerde vermogen aan windenergie op zee verder te verhogen naar circa 21 GW rond 2030. En onlangs maakte minister Jetten bekend dat hij in 2030 3 GW zonne-energie op zee gerealiseerd wil hebben. Het Planbureau voor de Leefomgeving gaat ervanuit dat 85% van het stroomverbruik in 2030 uit duurzame, grotendeels weersafhankelijke, bronnen komt.

Aanbod én prijs variabel

De impact van dit alles is niet te onderschatten. Nederland zal al snel te maken krijgen met de effecten van variabel aanbod. Dat is bovendien niet altijd op te vangen door import van buitenlandse stroom, want de landen om ons heen hebben te maken met hetzelfde grillige weer. 

Daarnaast spelen de kosten. Het zal straks niet meer vanzelfsprekend zijn dat er altijd betaalbare elektriciteit beschikbaar is. Modelberekeningen laten zien dat de grote toename aan weerafhankelijke energiebronnen leidt tot een gemiddeld (iets) lagere prijs voor elektriciteit, maar dat de spread in prijs aanzienlijk kan toenemen. Met andere woorden: de kans neemt toe dat de prijs van energie zowel vaker aan de hoge kant als aan de lage kant zal zijn. Schematisch ziet dat er zo uit(zie figuur 1): de rode lijn toont de situatie bij een lage penetratiegraad duurzame energiebronnen, de groene lijn laat zien wat er gebeurt bij hoge penetratiegraad.
De weg naar een klimaat neutrale industrie door de energie besparingsverplichting
Figuur 1

Uitdaging voor afnemers

Voor de afnemers, en dan met name de industrie, kan dit leiden tot ongewenste hoge energieprijzen als ze hier niet goed op inspelen. De piekprijzen kunnen significant hoger zijn en daarmee een grote impact hebben op de gemiddelde tarieven. 

De combinatie van zon en wind biedt een beetje soelaas: zon schijnt volop in voorjaar en zomer; in herfst en winter waait het juist wat meer.

Kans voor slimme industrie 

Tegelijkertijd is dit natuurlijk een kans voor de industrie als die slimmer dan de concurrentie gebruik weet te maken van de verschuiving van de prijsdistributie. Modelstudies van onder meer TNO laten zien dat demand side management (DM) een oplossing biedt.
De weg naar een klimaat neutrale industrie door de energie besparingsverplichting
Figuur 2
Figuur 2 laat zien dat je gemiddelde kosten lager zullen uitvallen als je energieconsumptie vooral in het groene blokje zit. Dat kan op verschillende manieren, maar het begint bij het goed snappen hoe je processen kunnen inspelen op de verschillende elektriciteitsmarkten, zoals korte termijn balanceringsdiensten, de day-ahead markt en de onbalansmarkt. Het komt het erop neer dat je het type flex dat je kunt leveren aan laat sluiten op de juiste (onbalans) energiemarkt. Het flexibele vermogen kan immers in allerlei verschillende vormen in je proces aanwezig zijn, wat het overzicht van figuur 3 laat zien. Elke vorm heeft eigen kenmerken eigen mogelijkheden op de energiemarkten.
De weg naar een klimaat neutrale industrie door de energie besparingsverplichting
Figuur 3
Er zijn al vrij veel bedrijven die hier effectief gebruik van maken, maar we zien ook dat er best veel bij komt kijken. Niet in de laatste plaats heeft dat te maken met de onbekendheid van de energiemarkten. De kunst is om eerst goed te begrijpen waar de flexibiliteit zit, en vervolgens over de kennis te beschikken om het toepasbaar te maken. Ook zal het nodig zijn om enige autonomie in te leveren om met de energiemarkten te kunnen meebewegen. Figuur 4 maakt duidelijk welke elementen je minimaal moet meenemen om de balans goed op te kunnen maken. Als deze analyse goed gebeurt, kan de balans zeker in het voordeel vallen.
De weg naar een klimaat neutrale industrie door de energie besparingsverplichting
Figuur 4
Het inzetten van je flexpotentie maakt de energievoorziening wat complexer, maar het kan wel een competitief voordeel opleveren, zowel financieel als qua emissies. In onze projecten hebben we hier al meerdere voorbeelden van gezien. De ontwikkelingen in de energiemarkt maakt dat energie-intensieve industrieën er eigenlijk niet omheen kunnen. Ik denk dat bedrijven er goed aan doen om tijdig in te spelen op de verschuiving van een vraaggestuurde markt naar een aanbodgestuurde markt, hun flexpotentie in kaart brengen en die vervolgens benutten. Nieuwe kansen in een veranderende markt!

85% van ons stroomverbruik zal in 2030 komen uit duurzame, grotendeels weersafhankelijke, energiebronnen. Als bedrijf kun je hier slim gebruik van maken.

Juriaan MieogExpert Klimaatneutrale industrie

Hoe kunnen wij helpen

Bij Royal HaskoningDHV werken we voor en mét de industrie die klimaat neutraal wil worden. We helpen bij het ontwikkelen van doelgerichte industriële decarbonisatiestrategieën, en leveren de technische en digitale oplossingen die ervoor zorgen dat ambities werkelijkheid worden.

Benieuwd hoe wij met jóu de weg kunnen inslaan naar energiebesparing en decarbonisatie? Daag mij of één van mijn collega’s uit. We helpen je graag!

Voor meer informatie kun je ook onze Engelstalige Net Zero industries webpagina bezoeken.
Freek Diepenveen - Consultant Flex energy solutions

FreekDiepenveen

Consultant Flex energy solutions

Language is changing...