Met een circulair gebouw naar Paris Proof

Hoe draagt circulariteit bij aan het reduceren van CO2? 

Naast het dagelijks energieverbruik, dragen twee belangrijke factoren bij aan de CO2 footprint van een gebouw: de keuze voor materialen en de keuze voor slopen of hergebruiken. 

Om de CO2 uitstoot tijdens de levensduur van een gebouw te verlagen is het belangrijk om hier tijdens het ontwerpproces al goed over na te denken. Is het wel nodig om nieuw te bouwen, of is bestaand vastgoed verbouwen ook een optie? Omdat er bij verbouwen minder materialen nodig zijn, is dit milieutechnisch een betere keuze.  

Welke materialen hebben we nodig? Kies je voor schaarse primaire grondstoffen of hergebruikte of hernieuwbare (biobased) materialen? Hoe zit het met het verschil in CO2 uitstoot voor het winnen of produceren van deze materialen?   

En er komt een tijd dat we het gebouw niet meer nodig hebben. Slopen is de minst milieuvriendelijke optie, dus hoe zorgen we ervoor dat alles straks gedemonteerd en hergebruikt kan worden?

Materialentransitie onmisbaar in de energietransitie 

De energietransitie en materialentransitie kunnen niet los van elkaar worden gezien als het gaat om het duurzaam en toekomstbestendig maken van gebouwen. Willen we met elkaar de CO2-emissies verlagen, dan moeten we ook gaan kiezen voor duurzame materialen waarbij minder CO2 vrijkomt bij de winning of productie. 

Ook in de wet- en regelgeving zien we dit terug. In Europa moet de CO2-uitstoot van vastgoed in 2030 met 55% zijn verminderd en 95% in 2050. Voor materialen geldt dat in 2030 50% minder primaire grondstoffen worden gebruikt. En dat 100% circulair is in 2050.  

Voor het gebruik van materialen is de wetgeving inmiddels ook aangescherpt. De Milieu Prestatie Gebouwen (MPG) is een norm voor de milieubelasting van materialen die in een gebouw worden gebruikt. Hoe lager de MPG, hoe duurzamer het gebouw. Voor nieuwe gebouwen ben je verplicht deze MPG in te dienen en de eisen worden steeds strenger. Voldoe je niet aan het MPG, dan krijg je geen vergunning om te bouwen. 

De juiste balans tussen materialenkeuze en energieprestatie 

Hoewel het logisch is dat duurzame materialen bijdragen aan de energietransitie, is dit in de praktijk toch soms een uitdaging.  

Naast de eerdergenoemde eisen, zijn er andere richtlijnen die kijken naar de energieprestatie van een gebouw, zoals het EPA (Energie Prestatie Advies) label, BENG berekening en de eindnorm volgens het WEii protocol. Voor een hogere energieprestatie kan je denken aan zonnepanelen of isolatie. Echter, hiervoor zijn materialen nodig wat ten koste gaat van het MPG. Biobased isolatie zou wel een optie zijn. Het produceren van een zonnecel is duurzaam (vanwege de grondstoffen die hier worden gebruikt, dus positief voor het MPG, maar scoort vervolgens weer lager qua energieprestatie.  

Voor het ontwikkelen van een circulair gebouw ben je daarom continue op zoek naar de juiste balans tussen de meest duurzame materialen en de meest optimale energieprestatie. 

Hergebruik van materialen bij een circulair gebouw 

Bij de ontwikkeling van een circulair gebouw wordt al bij de start van het ontwerpproces nagedacht over hoe materialen kunnen worden hergebruikt.  

Wil je hergebruikte materialen inzetten, dan zijn hiervoor soms aanpassingen aan het ontwerp nodig, wat niet altijd kan. Het is daarom belangrijk eerst kritisch na te denken hoe materiaalgebruik verminderd kan worden, en vervolgens hoe de essentiële materialen opnieuw kunnen worden gebruikt. 

Door een gebouw circulair te slopen hou je de CO2-uitstoot zo laag mogelijk. Niet alles is afval en materialen kunnen zo ergens anders worden hergebruikt.  

Bij het inzetten van hergebruikte materialen bij een bestaand gebouw heb je wel te maken met de huidige constructie, wat de keuze voor materialen beïnvloedt. De beschikbare materialen die ooit ergens anders voor zijn gebruikt moeten namelijk wel precies passen in het bestaande ontwerp van het gebouw.  

Daarentegen kunnen hergebruikte materialen bij nieuwbouw juist een mooi startpunt zijn voor een nieuw ontwerp. Hierbij kan ook direct worden nagedacht over hoe het gebouw demontabel gemaakt kan worden zodat de materialen hierna wéér ergens anders ingezet kunnen worden. 

Duurzaam omdat het kan, niet omdat het moet 

Bij Royal HaskoningDHV doen we er alles aan om de CO2 uitstoot van onze eigen gebouwen zo snel mogelijk te verlagen. Met onze missie ‘Enhancing Society Together’ helpen we niet alleen onze klanten met de materialen- en energietransitie, maar passen we onze expertise ook toe op onze eigen gebouwen. Zo maken we hele bewuste, duurzame keuzes bij het materiaalgebruik voor de verbouwing van ons nieuwe kantoor in Delft (opening in 2024). Dit vroegere faculteitsgebouw van de TU Delft wordt straks ook het eerste Paris-proof monument in Nederland!